تلنگر

دیروز داخل واگن مترو عبارات و جملات دلنشینی که از آیات قرآنی و معارف عظیم اسلامی الهام گرفته شده بود، نظرمو جلب و ذهنمو مشغول کرد. عباراتی همچون

خود باش!

گل باش!

بردبار باش!

مرد باش!

دوست باش!

و ....

مناسب دیدم برخی از این تلنگرها را در وبلاگ قرار دهم.

1- بنده باش!

آب باید برود توی برگ تا سبز و شاداب باشد وگرنه روی برگ که فایده ای ندارد و بدتر آن را می پوساند. می گویی نه! امتحان کن از درخت توت یک برگ بچین بگذار توی یک ظرف آب، چند روز دیگر بیا و تماشا کن! قرآن مثل آب است، آب حیات، و ما مثل همان برگ، پس اگر قرآن را فقط در شب های قدر روی سر بگذاریم که سبز نمی شویم حیات پیدا نمی کنیم قرآن باید بیاید توی سر، و توی ذهن و زندگی ما و در یک کلمه ما باید هر آنچه قرآن می گوید بگوییم چشم! اسم این کار را بندگی می گذارند و قرآن از ما همین را می خواهد:

«و اعبد ربک» بندگی کن پروردگارت را.

2- خود باش!

تو برای عطر زدن به کسی نگاه نمی کنی، اصلاً برایت مهم نیست دیگران عطر می زنند یا نه. خوب شدن هم مثل عطر زدن است، چه کار داری دیگران خوب اند یا نه؟ خوبی می کنند یا نه؟ این حرف و نصیحت خداست که می فرماید:

«علیکم انفسکم» بر شما باد خودتان!

3- بخشنده باش!

نعناء را هر چه بچینی جایش سبز می شود، کم که نمی شود هیچ زیاد هم می شود. بخشش و کرم هم مثل نعنا چینی است، نترس جایش جایگزین می شود، پر می شود. و این وعده خداست:

«ما انفقتم من شی فهو یُخلفه» آنچه بچینی او جایگزینش می کند.

4- گل باش!

به گل آب بدهی گلاب می دهد یعنی همان چیز، بهترش را به شما بر می گرداند. خدا دوست دارد مثل گل باشیم یعنی هر کس به ما محبتی کرد با محبت بیشتر پاسخ بدهیم. و این سفارش خداست:

«اذا حییتم بتحیة فحیوا با حسن منها» هنگامی که شما را احترام کردند شما زیباتر احترام کنید.

5- زلال باش!

استخرها چرا اين قدر زلالند؟ چون دريچه‌های اطراف خود را فراموش نكرده و دائم سرريز شده و بخشندگی می‌كنند و اين نشان می‌دهد كه بخشندگی مايه‌ زلال شدن و پاك شدن است از اين رو قرآن كريم ما را سفارش به انفاق و بخشش می‌كند و می‌فرمايد:

«أَنْفِقُوا مِمَّا رَزَقْنَاكُمْ» بخشش كنيد از آنچه به شما روزی شده است.

6- بردبار باش!

کیف ها توی کیف فروشی ها اگر خوش فرم و خوش قواره اند به خاطر این است که پر از کاغذ باطله اند. اگر آن کاغذ باطله ها را بیرون بریزی از فرم و قیافه می افتند و کاغذها هم دیگر زباله اند و باید دور ریخته شوند. خشم و عصبانیت چیزی شبیه همان کاغذ باطله است. اگر فرو ببری شکل و شخصیت پیدا می کنی و اگر بیرون بریزی از شکل و شخصیت و معنویت می افتی. این است که قرآن کریم دعوت به فرو بردن خشم دارد و می فرماید:

«الکاظمین الغیظ» فروبرندگان خشم

7- خاموش باش!

ماشین ات که جوش می آورد حرکت نمی کنی، کنار زده و می ایستی وگرنه ماشین ممکن است آتش بگیرد خودت هم همینطوری وقتی جوش می آوری، عصبی و عصبانی می شوی تخته گاز نرو! بزن کنار! ساکت باش! و هیچ نگو! وگرنه آسیب می بینی. این نسخه شفا بخش پیامبر بزرگوار (ص) است که فرمود:

«اذا غَضبت فَاسکُت» هرگاه عصبانی شدی سکوت کن.

8- شمع صفت باش!

شمع را ببین، هر چه به آن نزدیک تر می شوی روشنایی و گرمای بیشتری را دریافت می کنی. قرآن می خواهد ما شمع صفت باشیم، یعنی هر کس به ما نزدیک تر است بهره و سود بیشتری دریافت کند، به همین خاطر سفارش می کند که اول پدر و مادر خود را مورد نوازش و احسان و لطف قرار دهید و بعد نزدیکان خود از قبیل همسر، فرزندان و بستگان و آشنایان و ...

«و بالوالدین احسانا و بذی القربی و ...»

9- سلامت باش!

یک مشت سوزن، سنجاق، تیغ، میخ اگر توی یک نایلون بریزی غیر از این است که آن را سوراخ سوراخ می کنند. باور کن حسادت مثل همان سوزن و تیغ است اول خودت را از پا در می آورد. به همین خاطر بود که امیر المؤمنین علی(ع) فرمود:

«صحة الجسد من قلة الحسد» سلامتی تن در کم کردن حسادت است.

هر چه حسادت کمتر تن هم سالمتر، مثل دو کفه ترازو هر چه آن کفه پایین تر آن کفه دیگر بالاتر.

10- مرد باش!

وقتی توپ فوتبال را شوت می کنند خوب تماشا کن. توپ که ضربه می خورد، بالا می رود، جلو می رود گاهی هم گل می شود. اما پا که ضربه می زند به عقب بر می گردد با شتاب هم بر می گردد. یادت باشد اگر از سر نامردی زیر حیثیت و آبروی مردم شوت کردی او دیر یا زود بالا می رود و عزیز می شود اما تو عقب می افتی. این را گفتم که دور نامردی یا به قول قرآن ظلم را خط بکشی و مرد باشی. من نمی گویم، خدا می فرماید:

«لا تَظلِمونَ وَلا تُظلَمونَ» نه ستم کن و نه ستم بپذیر.

11- دوست باش!

توی باغ هر چیز را می شود کاشت ولی هر چیزی را نباید کاشت، چیزی باید کاشت که فایده داشته باشد و سرمایه باشد. دل مثل باغ است توی باغ دلت هم هرچیزی نکار، صفا و صمیمیت و یکدلی بکار، نه کینه و دشمنی و عداوت . همان که حافظ می گفت: درخت دوستی بنشان که کام دل ببار آرد نهال دشمنی برکن که رنج بی شمار آرد. این کلام امام سجاد(ع) است:

«اغرس فی افئدتنا اشجار محبتک» خدایا در دل های ما درخت دوستی بنشان.

12- مراقب باش!

چای اگر یک شب تا صبح کنار صابون باشد طعم و بوی صابون می گیرد و دیگر به درد نمی خورد و جایش سطل زباله است. چرا؟ چون همنشین صابون بوده است. پس همنشینی اثر دارد. ما هم با هر کس بنشینیم و نشست و برخاست داشته باشیم رنگ و بوی او را می گیریم. خیلی ها که جهنمی می شوند از همین راه است. در قرآن یکی از ناله های اهل جهنم همنشینی با رفیق های نا باب است:

«ویلتی لیتنی لم اتخذ فلانا خلیلاً» ای کاش با فلانی همنشین و رفیق نبودم.

13- نرم باش!

بزازها دائم قیچی را تیز می کنند چرا؟ چون به پارچه خورده است و پارچه نرم است و نرمی پارچه آن را کُند می کند. یادت باشد بعضی ها مثل قیچی هستند می خواهند تو را قیچی کنند جدا کنند با آنها نقش پارچه را نقش ابریشم را بازی کن آنها هم کند می شوند دست بر می دارند. فرعون قیچی بود خدا به موسی فرمود: ابریشم باش، یعنی با او نرم رفتار کن نرم سخن بگو.

«قولا له قولا لینا»

14- شیرین باش!

کنار چای تلخ همیشه یا قند است یا شکر به همین خاطر هم هست که گوارا می شود. یادت باشد بعضی ها مثل چای اند یعنی تلخ اند پس با آنها شکر باش یعنی شیرین حرف بزن، شیرین رفتار کن به قول سعدی شیرین حرکات باش. یعنی اگر دیگران تلخ بودند شیرین باش. این سفارش خداست:

«ادفع بالتی هی احسن» بدی های دیگران را با خوبی های خود دفع کن.

15- آشنا باش!

شما اگر سيبی را افقی و به سمت مقابل پرتاب كنيد هرگز به سمت شما باز نمی گردد، اما اگر همين سيب را مستقيم و به سوی آسمان پرتاب كنيد دير يا زود به خود شما باز می گردد. يادمان باشد خداوند دنيا را افقی نيافريده، بلكه كاملا عمودی است، پس آدم ها هر چه می كنند به خودشان باز می گردد.

«كُلُّ نَفْسٍ بِمَا كَسَبَتْ رَهِينَةٌ»

16- مواظب باش!

روز، یواش یواش شب می شود. شب، یواش یواش روز می شود. بعضی ها مثل روزاند و مثل روز روشنی و صفا دارند و لی نباید مغرور باشند چون ممکن است آرام آرام دچار ظلمت و تاریکی و گناه شوند. و بعضی ها مثل شب اند تاریک و ظلمانی. ولی نباید مایوس باشند چون ممکن است به نور و نورانیت راه پیدا کنند و سرانجام همان شوند که خدا می گوید و خدا می خواهد. پس ناامید نباید بود.

«لا تیأ سُوا من روح الله»

17- عامل باش!

سوزن برای همه لباس می دوزد جز برای خود، یعنی همه را می پوشاند جز خودش که برهنه است. مثل سوزن نباشیم، یعنی فقط برای دیگران جامه تقوا و فضیلت نسازیم. بلکه برای خود هم بخواهیم تا مشمول گله های تلخ حق نباشیم که فرمود:

«لم تقولون مالا تفعلون» چرا آنچه را که خود به کار نمی بندید، به زبان می آورید.

عنان به میکده خواهیم تافت زین مجلس که وعظ بی عملان واجب است نشنیدن

18- با خدا باش!

برف می آید و بعد هم آب می شود. حرف های مردم هم مثل برف است روی آن حساب باز نکن، امروز چیزی می گویند فردا چیز دیگری. اگر روی سرسره چیزی گیر کرد روی زبان مردم هم حرف گیر می کند. این است که قرآن می فرماید:

«کلمة الله هی العلیا» فقط حرف خدا را باش حرف او باید بالای سر حرف ها باشد.

19- با قرآن باش!

آیا در استخر پر از چسب می شود شنا کرد؟ شک و دو دلی درست مثل استخر چسبناک است که در آن قدم از قدم نمی توان برداشت. قرآن نازل شده تا ما را از ورطه تردید ها، دو دلی ها و شک ها بیرون کشیده و دست ما را گرفته و به جایی برد که در آنجا هرگز تیغ تردید نمی رود.

«لا ریب فیه» در این کتاب جایی برای تردید و دو دلی نخواهد بود بنا براین هر کس می خواهد دو دل و مردد نباشد، باید به این وادی وارد شده و اهل قرآن باشد.

20- مؤمن باش!

چتر بازها چه لذتی می برند از سقوط، هرچه ارتفاع بیشتر سقوط برای آنها لذت بخش تر است، چرا‌؟ چون پشت آنها به چتر گرم است. ایمان چیزی شبیه به چتر نجات است، کسی که ایمان دارد دیگر از سقوط و افتادن و تهدید هیچ هراس ندارد. این است که قرآن کریم توصیه به ایمان دارد و می فرماید:

«يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا آمِنُوا» ای کسانی که ادعای ایمان دارید حقیقتاً ایمان بیاورید.

21- خالص باش!

هر چیزی خالص آن خوب است، گلاب و عسل اگر خالص باشند ارزش دارند. حتی خود آب هم خالصش خوب است. آبی که بوی خربزه و طالبی و گوشت می دهد گوارا نیست. آبی گواراست که طعم و رایحه آب داشته باشد. عبادت هم همینطور است، عبادتی ارزشمند است و در دستگاه الهی ارزش و بهایی دارد که خالص باشد یعنی فقط برای خدا باشد این است که قرآن می فرماید:

«لا تعبدوا إلا الله» جز برای خدا عبادت نکنید.