او سالیان سال مردم را به توحید و یکتا پرستی فرا خواند.لیکن این دعوت و تبلیغ طولانی مردم را به راه نیاورد و آنان همچنان بر کفر خود لجاجت می کردند.در این هنگام که یونس از جهل و کفر آنان به خشم آمده بود،قوم خود را نفرین كرد و از شهر خارج شد و سر به بیابان گذاشت.رفت تا به دریا رسید.

یونس در كنار دریا بود كه ناگاه یك كشتی مسافربری فرا رسید.آن كشتی پر از مسافر بود و جا نداشت،اما یونس(ع)از ملوان كشتی تقاضا و التماس كرد كه به او جا بدهند.سرانجام به او جا دادند،و او سوار كشتی شد و كشتی حركت كرد.در وسط دریا ناگاه ماهی بزرگی سر راه كشتی را گرفت،در حالی كه دهان باز كرده بود،گویی غذایی می‎طلبید،سرنشینان كشتی گفتند به نظر می‎رسد گناهكاری در میان ما است كه باید طعمه ماهی گردد.بین سرنشینان كشتی قرعه زدند،قرعه به نام یونس(ع)اصابت كرد،حتی سه بار قرعه زدند،هر سه بار به یونس(ع)اصابت نمود.یونس را به دریا افكندند،آن ماهی بزرگ او را بلعید.

بعد از رفتن یونس(ع)،مردم نشانه های عذاب الهی را مشاهده كردند،هوای اطرافشان تیره و تار شد،بادی زرد رنگ با صدایی مهیب و رعد و برق فراوان به سویشان آمد،رنگ رخسارشان دگرگون گشت و اضطراب و ترس و وحشت آنان را فرا گرفت و در این حال دریافتند كه دعوت یونس(ع)حق و هشدارش صحیح بوده است و بدون تردید عذاب دامنشان را می گیرد و سرنوشت عاد و ثمود و نوح همان گونه كه شنیده بودند در مورد آنان نیز تكرار خواهد شد.

آری! آنان دریافتند كه باید به خدای یونس(ع)پناه ببرند وبه او ایمان آورند و از گذشته و گناهان خویش توبه نمایند،به همین منظور سر به كوهستان ها و بیابان ها گذاشتند و با گریه و زاری و تضرع به درگاه خدا شتافتند؛ناله و فریاد آنان كوه و دشت را پر كرد و دست به سوی آسمان برداشتند وبه مناجات مشغول گشتند.

در این هنگام خداوند نیز سایه رحمت خویش را بر سر آنان گشود و ابرهای عذاب را از فراز آنان كنار زد و توبه ی آنان را قبول كرد،زیرا در توبه ی خود بی ریا و در ایمان خود صادق بودند.خدا هم عذاب خود را برطرف ساخت و آنان با ایمان كامل و امنیت خاطر به خانه های خود بازگشتند و آرزو كردند كه یونس(ع)به جمع آنان بازگردد و در بین آنان به عنوان پیغمبر و رسول و رهبر و پیشوا زندگی كند.

در این میان یونس(ع)نیز در شكم ماهی گرفتار بود.ماهی بزرگ به امر خدا دستور داشت كه یونس(ع)را ببلعد ولی نباید گوشت او را بخورد و استخوانش را بشكند و بدنش خراشی ببیند.

دعای اجابت شده ی یونس(ع)چه بود؟

یونس در درون تاریكی‎های سه گانه:تاریكی درون دریا،تاریكی درون ماهی و تاریكی شب قرار گرفت،ولی همواره به یاد خدا بود،و توبه حقیقی كرد،و مكرر در میان آن تاریكی‎ها می‎گفت:

«...لا اِلهَ اِلّا اَنْتَ سُبْحانَكَ اِنّی كُنْتُ مِنَ الظَّالِمینَ: ای خدای بزرگ معبودی جز تو نیست،تو از هر عیب و نقصی منزه هستی و من از ستمكاران بودم.»  سوره انبیاء/آیه87

می گویم:با توجه به این كه این دعای حضرت یونس(ع)طبق آیه قرآن به اجابت رسیده است،ما نیز می توانیم در مواقع طلب حاجت از درگاه الهی،از این دعا كمك بگیریم و می توانیم با این دعا چله نگه دایم،یعنی چهل روز این دعا را مثلا روزی یك تسبیح كامل(100بار)ادا نماییم تا انشاءالله دعای ما نیز آنطور كه مصلحت الهی باشد به اجابت برسد.البته حضرت یونس(ع)این دعا را با توبه حقیقی و ایمان كامل انجام داد و دعایش به اجابت رسید.شاید روایاتی مبنی بر اینكه بتوان از دعای حضرت یونس(ع)برای طلب حاجت از درگاه الهی بهره برد نیز موجود باشد.

سرانجام خداوند دعای او را به استجابت رسانید(انبياء/آيه88)،و توبه او را پذیرفت و به ماهی بزرگ فرمان داد تا یونس(ع)را كنار دریا آورده و او را به بیرون اندازد،و او فرمان خدا را اجرا نمود و يونس را با بدنی لاغر و نحيف كنار ساحل انداخت،رحمت خدا او را دريافت و بوته ی كدويی بالای سرش روييدن گرفت،يونس(ع)نيز از ميوه ی آن خورد و در سايه اش آرميد تا نيروی خود را بازيابد.

آری یونس حقیقتاً توبه كرد و تسبیح خدا گفت و اقرار به گناه خود نمود تا نجات یافت،و در غیر این صورت،همچنان در شكم ماهی می‎ماند.(آیات143و144سوره صافّات)

حضرت یونس که از شکم ماهی و دریای عمیق نجات یافته بود،به فرمان الهی به محل مأموریت خود باز آمد و مردم هم که در غیاب او به خود آمده بودند به گرد او جمع شدند و راه پاکی و خدا پرستی در پیش گرفتند.

در مورد این كه:یونس(ع)چند روز در شكم ماهی مانده است،روایات گوناگون وارد شده،از نُه ساعت،سه روز تا چهل روز گفته شده است،و این موضوع به خوبی روشن نیست.

می گویم:در قرآن،به مدت ماندن یونس(ع)در شكم ماهی اشاره ای نشده است.از نظر طبیعی شاید تا یك هفته،انسان بتواند تحت این شرایط زنده بماند ولی چهل روز به نظر غیر ممكن می آید؛هر چند كه اگر اراده ی الهی باشد،تا بیش از این نیز امكان پذیر خواهد بود.ولی آنچه به نظر می رسد این است كه مدت ماندن یونس(ع)در شكم ماهی،اهمیتی ندارد و آنچه مهم است اصل داستان و نكات تربیتی و آموزنده ی آن است.البته طبق روايتی از امام باقر(ع)،مدت اقامت يونس(ع)در شكم ماهی،يك هفته عنوان شده است. (تفسير عياشی/ج2)

در روايتی از امام صادق(ع)نقل شده است كه آن حضرت فرمود:

روزی امّ سلمه شنيد كه رسول اكرم(ص)در مناجات با پروردگارش می فرمايد:

«اَللّهُمَّ لا تَكِلْنی اِلی' نَفسی طَرْفَةَ عَيْنٍ اَبَداً:خداوندا،مرا يك چشم بر هم زدنی به خودم وامگذار».

ام سلمه عرض كرد:ای رسول خدا!چرا تو چنين می گويی،در حالیكه رسول و فرستاده خدا هستی؟ رسول اكرم(ص)فرمود:چگونه ايمن باشم؟درحالی كه حق تعالی يونس بن متّی را يك چشم بر هم زدنی به خود واگذاشت و از او صادر شد آن چه صادر گشت.(تفسير قمی،ج2)

می گویم:ممكن است در اینجا سؤالی پیش بیاید كه مگر پیامبران،همگی معصوم نیستند؟! اگر قبول كنیم كه حضرت یونس(ع)،مرتكب معصیت شده است و از این رو گرفتار عذاب الهی گردیده است،پس در این صورت،مساله عصمت پیامبران،زیر سؤال می رود!

در اینجا گفته می شود كه حضرت یونس(ع)،در این مورد،معصیت و نافرمانی خدا را نكرده است زیرا اگر او از طرف خدا دستور داشت كه قومش را ترك نكند،در این صورت اگر آن ها را ترك می كرد،دچار معصیت و نافرمانی خدا شده بود،در حالی كه در قرآن،سخنی بر این مضمون كه حضرت یونس(ع)چنین فرمانی از طرف خدا داشته و به آن عمل نكرده،وجود ندارد بلكه از طرف یونس(ع)،یك ترك اولی' صورت گرفته است؛یعنی كار شایسته و اولی'،این بود كه او با وجود همه ی سختی ها و آزار قومش،باز نباید آن ها را ترك می كرد و باید صبر پیشه می نمود.همین ترك اولی' برای یك پیامبر خدا،مستوجب عقوبت است.

البته در قرآن،سوره بقره/آیه253آمده است كه:«تِلْكَ الرُّسُلُ فَضَّلْنا بَعْضَهُمْ عَلی بَعْضٍ...وَ رَفَعَ بَعْضَهُمْ دَرَجاتٍ... :از آن فرستادگان،برخی را بر برخی دیگر برتری بخشیدیم...و(خدا)درجه ی بعضی از آن ها را بالا برد...»

پس می بینیم كه طبق آیه قرآن،درجات پیامبران نیز با هم متفاوت است و مسلماً آخرین پیامبرخدا،كه دین او دین كامل است،خود نیز باید كامل ترین و برترین آنان باشد و هیچ خطا و اشتباهی از او سر نزند.

(سوره مائده/آیه3:«...اَلْیَوْمَ اَكْمَلْتُ لَكُمْ دینَكُمْ وَ اَتْمَمْتُ عَلَیْكُمْ نِعْمَتی وَ رَضیتُ لَكُمُ الْاِسْلامَ دیناً... :"خداوند می فرماید:"امروز دینتان را برای شما كامل و نعمتم را بر شما تمام كردم و اسلام را برایتان به عنوان دین پسندیدم...»)

البته،در قرآن،مقام حضرت یونس(ع)نیز به همراه دیگر انبیای الهی ستوده شده است و این خود دلیل دیگری بر مقام والای ایشان و عدم امكان انجام معصیت،از سوی ایشان می باشد.(سوره انعام/آیات83تا86)

*طبق آیه قرآن،تنها قومی كه از عذاب حتمی الهی رهایی یافت،قوم حضرت یونس(ع)بود.(سوره یونس/آیه98)
 
می گویم:طبق آیات96و97 سوره یونس،زمانی كه عذاب پروردگار محقق شود،و مردم آن عذاب را به چشم ببینند،دیگر ایمان آوردنشان سودی نخواهد داشت.پس چرا در مورد قوم یونس(ع)،این اتفاق نیفتاد؟... شاید در این مورد،وعده عذاب خدا،حتمی نبوده است.شاید،ترك قوم،توسط حضرت یونس(ع)بدون فرمان الهی،و نبود حجت الهی در بین آنان،یك عامل برطرف شدن عذاب بوده باشد،با توجه به اینكه این ترك قوم،بدون فرمان الهی،باعث شده است كه نفرین یونس(ع)در مورد قوم خود نیز به طور كامل محقق نشود.و نیز توبه حقیقی و ایمان واقعی مردم پس از نزول عذاب،همگی،می تواند دلایل بازگشت عذاب الهی و رهایی قوم حضرت یونس(ع)باشد.

منابع:

1- قصه های قرآن،مؤلف:سیدجواد رضوی،ناشر:موعود اسلام

2- andisheqom.com

3- hawzah.net
----------------------------------

ذوالنّون:صاحب ماهی(ذو:صاحب-نون:ماهی)

صاحب الحوت:صاحب ماهی(حوت:ماهی)

آیات قرآن در مورد حضرت یونس(ع):

1-سوره انبیاء/آیات87و88:

«وَ ذَاالنّون اِذ ذَهَبَ مُغاضِباً فَظَنَّ اَنْ لَنْ نَقْدِرَ عَلَیْهِ فَنادی فِی الظُّلُماتِ اَنْ لا اِلهَ اِلّا

اَنْتَ سُبْحانَكَ اِنّی كُنْتُ مِنَ الظّالِمینَ(87)فَاسْتَجَبْنا لَهُ وَ نَجَّیْناهُ مِنَ الْغَمِّ وَ كَذالِكَ

نُنْجِی الْمُؤْمِنینَ(88)»

ترجمه:و صاحب ماهی(یونس)را(یادكن)زمانی كه خشمناك(از میان قومش)رفت و گمان كرد كه ما (زندگی را)بر او تنگ نخواهیم گرفت؛پس در تاریكی ها ندا داد كه(خدایا)معبودی جز تو نیست،تو از هر عیب و نقصی منزهی،همانا من از ستمكاران بودم(87)پس دعایش را اجابت كردیم و از اندوه و غم نجاتش دادیم؛و این گونه مؤمنان را نجات می دهیم.

*لازم به ذكر است كه دو آيه ی فوق،در ركعت اول نماز غُفيله،بعد از حمد خوانده می شود.

2-سوره صافّات/آیات139تا148:

«وَ اِنَّ یونُسَ لَمِنَ الْمُرْسَلینَ(139)اِذ اَبَقَ اِلَی الْفُلْكِ الْمَشْحونِ(140)فَساهَمَ

فَكانَ مِنَ الْمُدْحَضین(141)فَالْتَقَمَهُ الْحوتُ وَ هُوَ مُلیمٌ(142)فَلَوْ لا اَنَّهُ كانَ مِنَ

الْمُسَبِّحینَ(143)لَلَبثَ فی بَطْنِهِ اِلی' یَوْمِ یُبْعَثونَ(144)فَنَبَذْناهُ بالْعَراءِ وَ هُوَ

سَقیمٌ(145)وَ اَنْبَتْنا عَلَیْهِ شَجَرَةً مِنْ یَقْطینٍ(146)وَ اَرْسَلْناهُ اِلی' مِاْئَةِ اَلْفٍ اَوْ

یَزیدونَ(147)فَآمَنوا فَمَتَّعْناهُمْ اِلی حینٍ(148)»

ترجمه:و یونس از پیامبران بود(139)(یادكن)هنگامی كه به سوی آن كشتی پر(ازجمعیت و بار)گریخت(140)و با سرنشینان كشتی قرعه انداخت و از مغلوب شدگان گشت(141)پس آن ماهی بزرگ او را بلعید در حالی كه سزاوار سرزنش بود(142)و اگر او از تسبیح كنندگان نبود(143)بی تردید تا روز قیامت در شكم ماهی می ماند(144)پس او را در حالی كه بیمار بود به زمینی خشك و بی گیاه افكندیم(145)و بر او گیاهی از نوعی كدو رویاندیم(146)و او را به سوی(قومی)یكصد هزار نفری یا بیشتر فرستادیم(147)پس آن قوم ایمان آوردند،در نتیجه آنان را تا پایان عمرشان(از نعمت های خود)بهره مند كردیم(148)

3-سوره یونُس/آیه98:

«فَلَوْ لا كانَتْ قَرْیَةٌ آمَنَتْ فَنَفَعَها ایمانُها اِلّا قَوْمَ یونُسَ لَمّا آمَنوا كَشَفْنا عَنْهُمْ

عَذابَ الْخِزْیِ فِی الْحَیو'ةِ الدُّنیا وَ مَتَّعْناهُمْ اِلی' حینٍ»

ترجمه:چرا هیچ شهری نبوده است كه(اهلش)ایمان بیاورند تا ایمانشان به آنان سود دهد؟مگر قوم یونس كه وقتی ایمان آوردند،عذاب رسواكننده را در زندگی دنیا از آنان برطرف كردیم و آنان را تا زمانی معین برخوردار نمودیم.

4-سوره انعام/آیه86:

«وَ اِسْماعیلَ وَالْیَسَعَ وَ یونُسَ وَ لوطاً وَ كُلّاً فضَّلْنا عَلَی الْعالَمینَ»

ترجمه:و اسماعیل و یَسَع و یونس و لوط را(هدایت كردیم)و همه را بر جهانیان برتری دادیم.

5-سوره نِساء/آیه163:

«اِنّا اَوْحَیْنا اِلَیْكَ كَما اَوْحَیْنا اِلی' نوحٍ وَالنَّبیّینَ مِنْ بَعْدِهِ وَ اَوْحَیْنا اِلی' اِبْراهیمَ وَ

اِسْماعیلَ وَ اِسْحاقَ وَ یَعْقوبَ وَالْاَسْباطِ وَ عیسی' وَ اَیّوبَ وَ يونُسَ وَ هارونَ وَ

سُلَیْمانَ وَ آتَیْنا داوودَ زَبوراً»

ترجمه:(ای پیامبر)ما به تو وحی كردیم همان گونه كه به نوح و پیامبران پس از او وحی كردیم،و به ابراهیم و اسماعیل و اسحاق و یعقوب و نوادگان(دارای مقام نبوتشان)و عیسی و ایوب و یونس و هارون و سلیمان نیز وحی نمودیم،وبه داوود زبور دادیم.

 

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: